Thực trạng công tác bảo tồn
Vườn quốc gia Cát Bà có diện tích trên 17.000ha với nhiều loài động thực vật quý hiếm, đặc biệt voọc Cát Bà chỉ có duy nhất ở nới đây đang là đối tượng nhằm thu hút du lịch sinh thái và nghiên cứu khoa học. Hiện nay, Vườn quốc gia Cát Bà có gần 1.600 loài thực vật, trong đó có 81 loài nguy cấp, quý hiếm có trong sách Đỏ Việt Nam và sách Đỏ thế giới; 343 loài động vật có xương sống ở cạn, trong đó có 34 loài thuộc diện nguy cấp, đặc hữu nằm trong sách Đỏ Việt Nam. Bên cạnh đó, Vườn quốc gia Cát Bà có nhiều loài khác: côn trùng rừng, nấm rừng, động thực vật biển; một số loài quý hiếm được xếp hạng: 19 loài san hô, 3 loài rùa biển và 1 loài thú biển...
Vườn quốc gia Cát Bà đã bảo tồn kết hợp phát triển tài nguyên đa dạng sinh học; tập trung vào các loài nguy cấp, quý hiếm; xây dựng các mô hình ứng dụng với nhiều nhiệm vụ, dự án cụ thể; xây dựng nhiều mô hình sinh kế tại 3 xã vùng đệm; nâng cao nhận thức, tăng thu nhập cho người dân nhằm hạn chế áp lực khai thác tài nguyên đa dạng sinh học.
Theo đó, Vườn quốc gia Cát Bà đã trồng mới trên 450ha rừng các loại, khoanh nuôi xúc tiến tái sinh trên 1.000ha, xây dựng 2 khu vườn sưu tập các loài phong lan, hoàn thiện 13,5ha vườn thực vật… nhằm bảo tồn các giá trị đa dạng sinh học, môi trường sinh thái, cảnh quan, phát huy chức năng phòng hộ, chống xói mòn, rửa trôi, cải thiện nguồn nước, tạo hành lang di chuyển, mở rộng nơi trú ngụ cho động vật hoang dã, cải thiện đời sống người dân vùng lõi khu dự trữ sinh quyển; đồng thời, nâng cao nhận thức cho cộng đồng dân cư, giảm thiểu sức ép lên các hệ sinh thái rừng và biển.
Giải pháp bảo tồn và phát triển du lịch
Đảo Cát Bà có lợi thế về du lịch, thu hút nhiều du khách đến tham quan đã gây tác động vào các giá trị sinh học, đe dọa gây tổn hại đến tài nguyên thiên nhiên trong khu vực.
Một số giải pháp cấp bách và lâu dài:
- Bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ sự nguyên vẹn các hệ sinh thái rừng tự nhiên, rừng trồng và các hệ sinh thái khác, trong đó chủ yếu tập trung chỉ đạo thực hiện công tác phối hợp giữa các bên liên quan phát hiện, xử lý kịp thời mọi mối nguy hại, tăng cường công tác quảng bá, tuyên truyền cùng nhiều chương trình hành động cụ thể chung tay bảo vệ quần đảo Cát Bà.
- Xây dựng chương trình, kế hoạch nghiên cứu khoa học, đào tạo đội ngũ cán bộ, thiết lập hệ thống quản lý, giám sát đa dạng sinh học đảm bảo mục tiêu bảo tồn và phát triển bền vững.
- Ban hành các cơ chế, chính sách đầu tư cho công tác bảo tồn đa dạng sinh học.
- Tập huấn nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ, hỗ trợ máy móc, thiết bị phục vụ công vụ.
- Phát triển vốn rừng nhằm nâng cao vai trò phòng hộ, giữ đất, làm sach môi trường, hấp thụ khí nhà kính.
- Tranh thủ sự hợp tác, giúp đỡ quốc tế, tạo thuận lợi thu hút đầu tư, tạo nguồn lực hỗ trợ công tác bảo tồn và phát triển nhằm duy trì, phát huy đa dạng sinh học, bảo tồn và phát triển các loài đặc hữu nguy cấp, các mô hình sinh kế.
P.V