Chùa Cầu được coi là biểu tượng của TP. Hội An, tuy nhiên, trong nhiều năm qua, tình trạng ô nhiễm môi trường tại chùa Cầu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh của Di sản văn hóa thế giới Hội An. Nguồn nước ở con kênh dưới chân di sản chùa Cầu đã và đang ô nhiễm ở mức báo động. Trước đây, dòng nước chảy qua chùa Cầu là mương tự nhiên, nhưng sau khi dân cư hình thành, dòng chảy gánh thêm nước thải, chủ yếu là nước thải sinh hoạt của cư dân phố cổ các phường Minh An, Cẩm Phô, Tân An… xả thẳng ra môi trường.
Thống kê cho thấy, tổng dân số ước tính thải nước thải ra chùa Cầu hiện hơn 12.000 người, với lượng nước sử dụng trung bình là 1.800 m3/ngày đêm. Bên cạnh đó, có 28 khách sạn, 700 buồng phòng với khoảng 1.000 lượt khách, 3 nhà hàng cũng thải trên 800 m3/ngày đêm. Như vậy, nếu tính tổng lượng nước thải bằng 85% lượng nước sử dụng thì có đến 2.222 m3 nước thải/ngày đêm qua chùa Cầu. Điều đáng lưu ý là hầu hết lượng nước thải đều chưa qua xử lý.
Trong những năm qua, chính quyền TP. Hội An đã và đang chỉ đạo quyết liệt các ngành chức năng liên quan nỗ lực cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường và cảnh quan nơi đây. Mỗi năm, Hội An đã chi hàng trăm triệu đồng cho việc nạo vét kênh, xử lý nước bằng chế phẩm sinh học; tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm vẫn chưa được xử lý triệt để và trở thành vấn đề bức xúc của người dân, cũng như mối quan tâm của chính quyền địa phương.
Được sự giúp đỡ của Chính phủ Nhật Bản, đặc biệt là Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), từ năm 2016, TP. Hội An đã xây dựng hồ sơ trình Chính phủ Nhật Bản tài trợ Dự án triển khai xử lý nước thải chùa Cầu với tổng mức đầu tư gần 260 tỷ đồng, trong đó Chính phủ Nhật Bản viện trợ không hoàn lại 1,1 tỷ yên (khoảng 228 tỷ đồng), còn lại do TP. Hội An đối ứng. Năm 2017, công trình Nhà máy xử lý nước thải tại khu vực chùa Cầu đã được triển khai xây dựng tại khối Hoài Phô, phường Cẩm Phô rộng 3.752m2, công suất 2.000m3/ngày đêm, với các hạng mục nhà quản lý 2 tầng, trong đó cụm xử lý 1 tầng, các hạng mục phụ trợ và nâng cấp kênh thoát nước dẫn đến trạm xử lý nước thải dài 1,6km với hệ thống thiết bị điện và dây chuyền công nghệ xử lý nước thải đồng bộ. Công trình áp dụng công nghệ xử lý nước tiên tiến năng lượng thấp, đảm bảo chất lượng nước thải đầu ra đạt tiêu chuẩn loại B (tương đương nước tự nhiên) trước khi xả ra kênh chùa Cầu. Từ khi đi vào vận hành (ngày 1/11/2018) đến nay, tình trạng ô nhiễm môi trường tại chùa Cầu đã cơ bản được xử lý tốt, giảm khoảng 80% ô nhiễm cho khu vực. Để xử lý triệt để, TP. Hội An tiếp tục đầu tư vốn xây dựng đường ống và máy bơm, bơm nước từ hồ điều tiết về lại nhà máy xử lý, đồng thời nạo hút bùn tại hồ điều tiết và toàn tuyến kênh này. Qua đó, sẽ giải quyết tốt môi trường khu vực, phục vụ đời sống cho nhân dân và khách du lịch, tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp. Đồng thời cũng là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội cho TP. Hội An.
PV