Thiên hoàng Nintoku, vị hoàng đế thứ 16 của Nhật Bản, là một tài năng xuất chúng, cai trị vương quốc trong suốt 86 năm cho đến khi băng hà vào năm 142.
Những gì về thiên hoàng Nintoku mà lớp hậu thế chúng ta biết đến ngày nay là Kofun và lăng mộ của vị hoàng đế này thuộc loại cổ mộ lớn nhất hành tinh, được biết đến dưới cái tên là Daisenryo Kofun (大仙陵古墳), đó là một gò đất khổng lồ hình lỗ khóa và dài gấp đôi so với Đại kim tự tháp Giza ở Ai Cập. Trong khi 3 tầng của cổ mộ chỉ bằng ¼ chiều cao so với Giza, nhưng khối lượng thật đáng nể.
Lăng mộ Nintoku-ryo là một trong số 50 gò mộ được gọi chung bằng cái tên là phức hợp “Mozu Kofungun” bao quanh thành phố Sakai, và đây cũng là phức hợp mộ táng lớn nhất thế giới.
Phức hợp này được cho là đã được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 5 sau công nguyên, với sự góp mặt của 2.000 người làm việc suốt ngày đêm trong suốt 16 năm liên tục. Lăng mộ Nintoku dài tới 486m và cao 35m. Gò mộ hình lỗ khóa này được cấu tạo từ 2 phần kiến trúc, một cái gò tròn nằm ở phía sau là nơi đặt quách của Hoàng đế và các thành viên của hoàng gia được an táng; gò mộ tròn được kết nối với một cái gò hình chữ nhật (hoặc hình thang), nơi chuyên diễn ra các nghi lễ trong suốt quá trình an táng. Phức hợp gò cổ mộ thiên hoàng Nintoku rộng tới 470.000m2, có nhiều hào nước bao bọc. Không ai được phép đi vào khu cổ mộ thiêng liêng này. Khách du lịch, giới khảo cổ học và thậm chí hoàng gia Nhật hiện nay cũng chỉ được phép đến cây cầu ở hào nước thứ hai rồi dừng lại, không được phép vượt qua hào nước cuối cùng.
Thăm quan phức hợp cổ mộ Daisenryo Kofun không chỉ là đi dọc theo một tuyến đường mòn tươi đẹp, ngắm chiếc cổng Torii ở mặt trước cánh rừng của Kofun. Bạn cũng có thể thưởng thức nước chè xanh truyền thống Nhật Bản tại một phòng trà lân cận, hoặc viếng thăm bảo tàng thành phố Sakai để xem sa bàn về Kofun cũng như chiêm ngưỡng những hiện vật được tìm thấy. Những khu Kofun nhỏ hơn nằm quanh công viên thành phố Sakai bị rừng bao phủ nên nhìn như những ngọn đồi, nó tạo ra những khung cảnh thiên nhiên độc đáo giữa những khu nhà của Nhật Bản.
Ông Kurahashi, người phụ trách bảo tàng thành phố Sakai nói rằng những vị hoàng đế thủa xưa có lẽ không hề có ý định biến lăng mộ có hình lỗ khóa khổng lồ như trên, nhưng qua thời gian, cây cối đã tạo hình nên dạng độc đáo như thế. Quanh gò mộ khổng lồ của Thiên hoàng Nintoku còn có16 ngôi mộ vệ tinh nhỏ hơn là nơi an táng các thành viên khác của hoàng gia. Cho đến ngày nay, không ai dám vi phạm các gò mộ, không chỉ bởi vì khu phức hợp mộ táng này (được quản lý bởi văn phòng quản lý nội chính hoàng gia) mà còn bởi vì chúng được đánh giá cao như là những thánh địa tôn giáo, với niềm tin mãnh liệt rằng những khu gò mộ là nơi đang ẩn chứa linh hồn của các thành viên hoàng gia. Người dân địa phương có thể dừng ngay trước cổng dẫn vào gò mộ để tụng kinh cầu siêu cho hoàng đế Nintoku. Vì “bất khả xâm phạm” nên phức hợp gò cổ mộ vẫn ẩn chứa vô vàn bí mật.
Ông Hisanori Kato, cố vấn cấp cao về quan hệ quốc tế tại Sở Du lịch và Văn hóa thành phố Sakai cho biết kể từ khi xảy ra trận siêu bão vào năm 1872 dưới thời Minh Trị, thì lần đầu tiên mới có con người chính thức đặt chân vào khuôn viên của gò mộ Nintoku. Và cũng nhờ trận siêu bão mà dân tình Sakai mới có dịp biết tới kho lịch sử được cất giấu bên trong gò mộ Nintoku. Giới chức địa phương đã khảo sát vòng ngoài của khu gò mộ sau trận bão và chứng kiến kho tàng hiện vật vô giá gồm giáo mác, cung tên cổ xưa, mũ nón, những chiếc chén, đĩa bằng thủy tinh, nhiều chiếc lọ bằng đất sét và đồ đất nung được tạo tác mang hình dáng con chó (hoặc ngựa) gọi là Haniwa.
Chiếc quách của thiên hoàng Nintoku cũng là một kiệt tác nghệ thuật, nó có hình dáng như một chiếc áo kimono truyền thống của người Nhật, với những cái ống thò ra khỏi một bên quan tài, một góc quan tài sơn màu đỏ chót tượng trưng cho mặt trời. Những chiếc lọ và hình tượng bằng đất sét cùng các cỗ quan tài cũng như những phiên bản thu nhỏ của các ngôi cổ mộ nổi tiếng cùng vô số hiện vật khác hiện được trưng bày ở bảo tàng thành phố Sakai.
Ngày hôm nay, quần thể gò cổ mộ ở thành phố Sakai vẫn còn nguyên vẹn và được bảo tồn kỹ lưỡng, vẫn đứng hiên ngang và hài hòa với kiến trúc hiện đại của thành phố. Quần thể gò mộ thiên hoàng Nintoku được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới, là địa điểm tham quan du lịch kỳ thú và hấp dẫn với du khách thập phương khi đặt chân tới xứ sở hoa Anh Đào.
Nguyễn Thanh Hải